Hij dient zich soms aan, bij mij en bij de mensen die in mijn praktijk komen: de dood. En dan ook vaak ‘angst voor de dood’. Die angst kan zomaar naar boven komen als de dood naderbij komt. Als je ouder wordt bijvoorbeeld en je ziet ook je lichaam ouder worden. Je kan je zomaar kwetsbaar gaan voelen of misschien juist geïrriteerd. Je wíl het niet zien en beseffen. Misschien overweeg je botox of plastische chirurgie of ga je als een dolle sporten om dat ouder worden uit te stellen en je vitaal te voelen. Daarmee kan je voor jezelf de dood misschien wat verder weg zetten.
Eigenlijk zo onbegrijpelijk hè, dat ons leven eindigt. En dan vaak ook nog op een moment dat het ons helemaal niet uitkomt!
We lijken ook alleen het leven te kennen. We weten niet wat het is om dood te zijn. En dan daarvoor: worden we ziek en lijden we pijn? Of gaan we snel, plotseling? Worden we dement en verdwijnen we op die manier al een beetje? Het zijn allemaal vragen waar we liever niet mee bezig zijn. Wat heeft het ook voor zin.
Ik keek naar de documentaire ‘Retour hemel’ van en over Mark Bos, kankerpatiënt. Hij onderzoekt mogelijkheden voor genezing. Hij is jong, 49 jaar, en hij wil niet weg uit dit leven. Uiteindelijk houdt hij een pleidooi voor persoonlijke aandacht, die hij vaak zo mist op zijn tocht in de medische wereld. Echte persoonlijke aandacht creëert verbinding en als je verbonden bent met de ander op deze wereld, hoor je er bij. Dat is wat Mark wil, er bij horen en dat heeft hem ook moeite gekost in zijn leven. Dood gaan lijkt de ultieme vorm van buitengesloten worden. Verbannen worden naar een iets wat je niet kent.
En dat bracht mij bij de vraag van een kind: mamma, waar kom ik vandaan? ‘Uit mijn buik, lieverd’. ‘Ja maar, daarvoor dan, waar was ik daarvoor?’. ‘Toen was je er nog niet lieverd’. En misschien dan nog iets over een zaadje en een eitje.
En ik geloof dat een kind van binnen weet dat het er al wel was, dat zijn zieltje al ergens was. Ergens in de kosmos, ergens in het universum. Een kind is meestal tot een jaar of 7, 8 nog zo nieuwsgierig, filosofisch bijna, zo natuurlijk empathisch ook, dat ze wel zeggen dat het nog in contact is met dat waar het vandaan komt: de kosmos of hoe je het ook wil noemen.
Als iemand dood gaat zeggen mensen het te voelen, een gevoel van liefde, openheid, iets magisch. Bijna-doodervaringen gaan voor zover bekend, altijd over licht, liefde, engelen.
Voor mij gaat dat over daar, waar we weer naar terug gaan. We kunnen alleen zo sterk hechten aan ons leven op aarde, zeker als het niet zo lang duurt als gebruikelijk, dat we de herinnering aan waar we vandaan komen, zijn verloren. Dat besef van universele liefde, een universele bron, om het zo maar uit te drukken, kan ons helpen in onze gedachte aan de dood en ons leven verrijken op aarde.
Retour hemel